Jednym z rynków, na którym najwcześniej zostały uruchomione programy Demand Side Response jest rynek Stanów Zjednoczonych. Już w latach 50. i 60. XX wieku operatorzy sieci kontaktowali się z wybranymi dużymi klientami, aby ci zmniejszali swoje zużycie energii.
Aby zwiększyć możliwości systemu elektroenergetycznego i dostępne moce, operatorzy sieci w USA w latach 80. uruchomili program dla klientów indywidualnych. Wówczas wykorzystując automatyzację kontrolowano maksymalny poziom zużywania energii poprzez zarządzanie indywidualnymi źródłami poboru.
W latach 90. XX wieku i przez pierwszą dekadę XXI wieku, wraz z powstawaniem Niezależnych Operatorów Systemowych (ISO) i Regionalnych Operatorów Przesyłu (RTO), DSR stało się częścią amerykańskiego rynku hurtowego. Komisja ds. Regulacji Energii (FERC) promowała tworzenie rynkowych programów DSR poprzez instalację Zaawansowanej Infrastruktury Pomiarowej (AMI). Pomimo umożliwienia dwukierunkowej komunikacji z wyjściami raportów i danych z pomiarów dostaw okazało się, że AMI nie oferuje czasu reakcji i elastyczności niezbędnych dla DSR opartego na cenie, co doprowadziło dostawców mediów, operatorów sieciowych i agregatorów do instalacji własnych liczników. W związku z powyższym, uczestnicy programów DSR byli wreszcie w stanie dopasować własne zużycie elektryczności, aby wziąć udział w programach opierających się na zdolności produkcyjnej i cenie.
Ostatecznie, w Stanach Zjednoczonych w pierwszej dekadzie XXI wieku, reformy regulacyjne i rosnąca popularność DSR doprowadziła do powstania firm – agregatorów, którzy wdrożyli nowe modele biznesowe i technologie w celu agregacji mocy różnych klientów w ramach jednego portfela i dostarczania jej do ISO lub RTO. Wprowadzenie agregatorów umożliwiło klientom, którzy sami nie byli w stanie spełnić wymogów technicznych i finansowych, na wzięcie udziału w programach DSR.
Podczas gdy w Stanach Zjednoczonych programy DSR się rozwijały intensywnie, w Europie nadal znajdują się one na wczesnym etapie rozwoju. Mapa w artykule pokazuje rynek Europy biorąc pod uwagę zaawansowanie programów elastyczności popytowej w danym kraju w 2019 roku.
Pomimo tej różnorodności, kraje Europy Północnej, takie jak Wielka Brytania, Irlandia, Finlandia, Francja, Belgia i Szwajcaria zaczynają dawać przykład i od kilkunastu lat wdrażają programy elastyczności popytowej:
- Francja, Wielka Brytania i Irlandia są liderami w zakresie aktywności rynkowej w Europie.
- We Francji programy dla dużych odbiorców są wdrażane od 2003 roku, a w ramach pilotażu od 2007 mają próby agregacji klientów indywidualnych.
- W Wielkiej Brytanii, która stanowi jeden z najlepiej rozwiniętych rynków usług DSR w Europie, Elaxon uruchomił rynek dla niezależnych agregatorów lub też Wirtualnych Podmiotów Wiodących (VLP), którzy mogą zarejestrować wtórne Jednostki Mechanizmu Bilansującego (BMU) na rynku, aby wziąć udział w Projekcie TERRE (Transeuropejska Wymiana Rezerw Zastępczych), stanowiącym platformę dla handlu elektrycznością w celach bilansujących w dziewięciu krajach uczestniczących.
- W Irlandii, krajowa spółka TSO EirGrid uruchomiła program usług popytowych w maju 2018 roku w celu zapewnienia stabilności sieci i lepszej integracji źródeł odnawialnych, o nazwie DS3 (Zapewnienie bezpiecznego, zrównoważonego systemu elektryczności). DS3 gwarantuje zachęty finansowe dużym użytkownikom energii, którzy mogą wprowadzić szybkie, rozproszone aktywa energetyczne, gdy częstotliwość systemu spadnie poniżej określonego poziomu. W tej skali, aktywa rozproszone mogą łagodzić zmiany w częstotliwości i zapewnić sieci ochronę przed wyzwaniami spowodowanymi przez coraz większą produkcję ze źródeł odnawialnych. Jest to jeden z dwóch głównych programów reagowania na popyt dostępnych w Irlandii, natomiast drugim jest Rynek Mocy stworzony w ramach Zintegrowanego Wspólnego Rynku Elektryczności (I-SEM), którego początek planowany jest na październik 2018 roku.
W Polsce niestety nadal usługa DSR nie jest powszechnie znana. Obecny model funkcjonowania nie pozwala ze względu na atrakcyjność ekonomiczną na udział mniejszym podmiotom, które już zaczynają wykazywać zainteresowanie DSR.
Usługi DSR tymczasem wydają się niezbędne do rozwoju modelu zrównoważonej gospodarki, na co wskazują przykłady z innych państw. Warto zwracać uwagę na DSR jako narzędzie, które pomaga na zachowanie stabilności systemu elektroenergetycznego w sytuacji zagrożenia blackoutem.
Jeśli są Państwo zainteresowani raportem Enel X na temat wkładu DSR w rozwój zrównoważonej gospodarki, prosimy o kontakt z nami.
Źródła:
- Raport Enel X, 2020 “Demand Response: A Transformative Opportunity for a Circular Economy”
- Mapa: Map of DR readiness of EU member countries, Smart Energy Europe, 2017 (http://www.smarten.eu/wp-content/uploads/2017/04/SEDC-Explicit-Demand-Response-in-Europe-Mapping-the-Markets-2017.pdf)
- Rocky Mountain Institute, 2006 (https://www.swenergy.org/data/sites/1/media/documents/publications/documents/Demand_Response_White_Paper.pdf)
- Euractive, 2018 (https://www.euractiv.com/section/energy/interview/energy-execs-the-market-for-demand-response-is-only-going-to-grow/)
- Smart Energy Europe, 2017 (http://www.smarten.eu/wp-content/uploads/2017/04/SEDC-Explicit-Demand-Response-in-Europe-Mapping-the-Markets-2017.pdf)
- Elexon is the Balancing and Settlement Code (BSC) administrator for Great Britain, who operate the imbalance settlement arrangements for wholesale electricity in this part of the European Union1
- Current News, 2019 (https://www.current-news.co.uk/news/project-terre-edges-closer-as-elexon-opens-market-entry-process)
- Enel X North America, 2018 (https://energysmart.enelxnorthamerica.com/ireland%E2%80%99s-renewable-power-push-creates-new-incentive-opportunities-irish-businesses)